Montessori-kind

Ik ben een echt Montessori-kind. Als jong kind had ik daar weinig besef van – het was simpelweg de enige school die ik kende. Maar toen ik jaren later als kersverse moeder een informatieavond bijwoonde op een Montessorischool in de buurt, was ik onder de indruk. De visie op leren – dat zelfstandigheid leidt tot zelfvertrouwen, en dat wat je jong leert, blijvend is – raakte me diep. In het jonge brein worden neurologische paden aangelegd die levenslang invloed hebben. Worden ze niet geactiveerd, dan mis je een kans.

Een kind serieus nemen in wat het al kan, en het begeleiden in wat het nog wil leren. Dat geeft eigenaarschap, motivatie en plezier – voor het leven.

Montessori in de opvoeding

In mijn omgeving zie ik veel jonge ouders met de beste bedoelingen kinderen helpen… soms nog vóórdat ze het zelf hebben kunnen proberen. Een taakje uit handen nemen, een kind optillen in plaats van uitleggen waarom iets niet mag – het lijkt efficiënt, maar het ontneemt kinderen waardevolle leermomenten. Ze missen de kans op trots als iets lukt, én het inzicht in waarom iets fout ging.

Grenzen verkennen, fouten maken, frustratie ervaren – het hoort allemaal bij leren. Door kinderen hierin te begeleiden in plaats van te beschermen, help je ze groeien.

Montessori-ouder vs. curling-ouder

De zogenaamde curling-ouder – vernoemd naar de sport waarin bezems het ijs voor de steen gladmaken – probeert elk obstakel voor het kind weg te poetsen. Met alle liefde, maar met grote gevolgen: kinderen ontwikkelen zo minder veerkracht, minder zelfvertrouwen en een lager probleemoplossend vermogen.

Laatst was ik met familie kamperen, waar mijn zwager een laarzendroger meenam. In plaats van de kinderen uit te leggen dat hun laarzen maar tot de rand van de rivier kunnen en dat ze daarna natte sokken krijgen, kozen ze niet voor de opties ‘waterschoenen aan’ of ‘tja, natte sokken accepteren’. Nee, de oplossing was: na elk speelmoment de laarzen drogen met de droger. Hoewel goed bedoeld, creëert deze manier van opvoeden een generatie die onzeker is over hoe ze zichzelf moeten redden zonder die constante hulp. Want hoe doe je dat straks, zonder ouders en zonder laarzendroger?

Help... door niet meteen te helpen

Niet direct reageren op een hulpvraag voelt soms hard, maar het tegenovergestelde is waar. Door eerst te observeren en pas te helpen wanneer een kind expliciet om hulp vraagt (“Wil je me helpen?”), ontwikkelt het probleemoplossend vermogen én zelfvertrouwen. Later wordt die hulpvraag specifieker (“Wil je dit vasthouden?”), en leert het kind benoemen wat het nodig heeft.

We denken vaak dat we betrokken zijn door overal bovenop te zitten. Maar echte betrokkenheid zit in loslaten, kijken, vertrouwen – en pas daarna eventueel feedback geven.

Tools en materiaal: doen = leren

Laat kinderen dus jong beginnen met échte handelingen: groenten snijden, een glas inschenken, een lucifer aansteken. Niet speelgoed, maar echt materiaal – passend bij hun formaat. In een Montessori lokaal is alles afgestemd op het kind: een wasbak op kinderhoogte, vegers die werken, en keukengerei dat écht snijdt. Niet alleen draagt dit bij aan motoriek en zelfstandigheid, maar ook aan het gevoel dat ze ertoe doen. Ze kunnen écht bijdragen.

Montessori materiaal is duurzaam, aantrekkelijk en doordacht. Elk object heeft één leerdoel: kleur, gewicht, geluid of vorm. De schoonheid en orde nodigen uit tot gebruik en stimuleren concentratie, zorgvuldigheid en rust. Kinderen leren niet alleen vaardigheden, maar ook respect voor hun omgeving.

De vertaalslag naar volwassenen: Coded Games

Wat kinderen leren in een Montessori-omgeving – zelfstandig denken, samenwerken, experimenteren – zijn exact de vaardigheden die wij met onze Coded Games activeren bij volwassenen.

Coded Games zijn escape room-achtige spellen die we inzetten in teamsessies voor bedrijven. De opzet is intuïtief: in één zin is duidelijk wat de bedoeling is, waarna deelnemers meteen aan de slag kunnen. Fouten maken mag – sterker nog, het is nodig om tot de oplossing te komen.

Net als in het Montessori-onderwijs draait het om:

• Zelf doen en ontdekken

• Samenwerken en van elkaar leren

• Vertrouwen in het eigen proces

• Creatief denken en associëren

Spelers delen inzichten, interpreteren op hun eigen manier en komen verder door elkaars perspectief te benutten. Er is geen pasklaar antwoord – er is alleen het gezamenlijke leerproces. Precies zoals Maria Montessori het bedoeld heeft.

Wat we kinderen gunnen in het onderwijs – spelend leren, zelfvertrouwen, samenwerken, fouten mogen maken – zouden we volwassenen ook moeten gunnen.

Onze Coded Games zijn gebouwd op hetzelfde fundament: nieuwsgierigheid, verantwoordelijkheid, en het vertrouwen dat je het zélf kunt. Of je nu zes bent of zesendertig – leren doe je door te doen.